Πάτμος:
Το” ιερό” νησί

Γνωστό σε όλο τον κόσμο ως «Νησί της Αποκάλυψης», το βορειότερο νησί των Δωδεκανήσων αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους τόπους προσκυνήματος στην Ευρώπη και παγκόσμιο θρησκευτικό κέντρο της Χριστιανοσύνης.

Μια ιδιαίτερη μίξη φυσικής ομορφιάς, θρησκευτικής κατάνυξης και κοσμοπολίτικης ατμόσφαιρας σε έναν ιδιαίτερο τόπο που υμνήθηκε από ποιητές όπως ο Γερμανός Χέλντερλιν, ανακηρύχθηκε Μνημείο Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO το 1999 και έγινε διαχρονικό καταφύγιο ηρεμίας καλλιεργημένων εστέτ του πλανήτη.

Γεμάτη από δαντελωτές ακτές με πανέμορφες παραλίες και αναλλοίωτες πολιτισμικές παραδόσεις, η Πάτμος προσκαλεί τον επισκέπτη σε ένα αυθεντικό ταξίδι πνευματικότητας, ανεπιτήδευτης πολυτέλειας και διακριτικής κοσμικής ζωής.

Οχυρωμένη πίσω από θεόρατα πολυγωνικά τείχη, στο ψηλότερο σημείο της Χώρας, στέκεται επιβλητική από τον 11^ο αιώνα η Μονή Αγίου Ιωάννη Θεολόγου. Σύμβολο της Πάτμου, η μοναστική καστροπολιτεία αποτελεί, μαζί με το Ιερό Σπήλαιο της Αποκάλυψης, ορόσημο για την ιστορική εξέλιξη του νησιού. Περιηγηθείτε στις αυλές με τα τοξωτά περάσματα πριν επισκεφτείτε το Καθολικό, τα παρεκκλήσια, την Τράπεζα, το εκκλησιαστικό μουσείο και τη βιβλιοθήκη με τους ανεκτίμητους θησαυρούς και τα σπάνια χειρόγραφα. Το σπήλαιο όπου ασκήτεψε ο Ευαγγελιστής Ιωάννης και του φανερώθηκε το 95 μ.Χ. το ιερό βιβλίο της Αποκάλυψης, βρίσκεται στο μέσο της διαδρομής από την Χώρα στο λιμάνι. Σήμερα αποτελεί μέρος ενός μοναστικού συμπλέγματος με πολλά παρεκκλήσια, κελιά και αποθήκες.

Γύρω από την Μονή του Αγίου Ιωάννη του Θεολόγου απλώνεται η ατμοσφαιρική Χώρα της Πάτμου, ένα ολόλευκο κομψοτέχνημα αρχιτεκτονικής και καλαισθησίας. Περιπλανηθείτε στα δαιδαλώδη λιθόστρωτα στενά με τα πέτρινα θολωτά περάσματα, σταθείτε να θαυμάσετε τα πανέμορφα αρχοντικά του 16^ου – 17^ου αιώνα με τα περίτεχνα «μαντώματα» (διακοσμητικές πέτρες) στις πόρτες και τα παράθυρα. Απαραίτητοι σταθμοί της περιπλάνησης, η γραφική πλατεία Αγίας Λεβιάς, το νεοκλασικό Δημαρχείο (στην πλατεία Ξάνθου), η συνοικία Απορθιανά με τα καπετανόσπιτα του 19^ου αιώνα (σύμβολα της μεγάλης ναυτιλιακής και εμπορικής δύναμης των Πατμιανών) και οι τρεις επιβλητικοί ανεμόμυλοι (17^ος – 19^ος αι.) του νησιού, βραβευμένοι με το Europa Nostra (2010) για την υποδειγματική τους αναπαλαίωση. Για όσους επιθυμούν να εντρυφήσουν στον πατμιακό τρόπο ζωής, αξίζει μια επίσκεψη στο Αρχοντικό Σημαντήρη (1625), το παλαιότερο στη Χώρα. Ένα ζωντανό μουσείο της ιστορίας του τόπου μέσα από διακόσμηση εποχής και εντυπωσιακά κειμήλια.

Η καρδιά του νησιού χτυπά στη Σκάλα, το μοναδικό λιμάνι του νησιού με πλήθος εμπορικών καταστημάτων και επιλογών ψυχαγωγίας. Από εδώ, ανεβείτε στον λόφο του Καστελλίου για να θαυμάσετε τα εκθαμβωτικά ερείπια της αρχαίας ακρόπολης της Πάτμου. Η τοποθεσία προσφέρει μαγευτική θέα στην Νάξο και την Ικαρία, τη Χώρα και τον κόλπο της Σκάλας, καθώς και το ωραιότερο ηλιοβασίλεμα του νησιού.

Η δαντελωτή ακτογραμμή της Πάτμου έχει κεντήσει πάνω στο μικρό ηφαιστειογενές σώμα του νησιού μεγάλους κόλπους αλλά και ονειρικούς ορμίσκους με μυστικές παραλίες.

Η πιο μαγευτική ίσως παραλία του νησιού είναι η Ψιλή Άμμος, ένας σκηνικό εξωτικής ομορφιάς με παχιά άμμο, και υπέροχους χρωματισμούς βράχων. Στην βόρεια πλευρά του νησιού, η Λάμπη αιχμαλωτίζει το βλέμμα με τα πολύχρωμα βότσαλα που μοιάζουν με μικρά έργα τέχνης. Οι λάτρεις της κοσμικής ζωής δίνουν ραντεβού στον Κάμπο, την παραλία των θαλάσσιων σπορ, των beach bars και των εστιατορίων. Στην διάσημη Πέτρα, το καθηλωτικό τοπίο επισκιάζεται από τον επιβλητικό λαξευμένο βράχο της Καλικατσούς πουμοιάζει να αναδύεται από τη θάλασσα. Σύμφωνα με ευρήματα, οι κοιλότητες πάνω στην ηφαιστειακή πέτρα ήταν «ιερά καθίσματα» ασκητών του 14^ου αιώνα. Μην χάσετε ακόμα, το Λιβάδι Γερανού, μια ειδυλλιακή συμφωνία μπλε θάλασσας και πράσινων λόφων και το νεανικό Αγριολίβαδο για βόλτες με κανό στο απέναντι νησάκι της Αγίας Θέκλας.

Με τους χαμηλούς της λόφους, η Πάτμος είναι ο παράδεισος του περιπατητή. Στην διάθεση των περιηγητών βρίσκονται 8 σηματοδοτημένα μονοπάτια πολιτισμού που υφαίνουν αξέχαστες διαδρομές στη φύση και την ιστορία. Όλα ξεκινούν από την Χώρα. Ανεβείτε το μονοπάτι προς το εκκλησάκι του Προφήτη Ηλία, το ψηλότερο σημείο (269 μ.) του νησιού, με την πανοραμική θέα στην Πάτμο. Ο Απορθιανός, το αρχαίο λιθόστρωτο μονοπάτι που κατηφορίζει προς την Σκάλα προσφέρει εντυπωσιακή γωνία θέασης στο λιμάνι και την Αποκάλυψη.

Για τους λάτρεις των θαλάσσιων σπορ, οι παραλίες της Πέτρας, του Αγριολίβαδου και του Κάμπου προσφέρουν οργανωμένα κέντρα εκμάθησης και ενοικίασης εξοπλισμού.

Το πιο διάσημο έδεσμα της πατμιακής γαστρονομίας είναι η πατινιώτικη τυρόπιτα, που θυμίζει μεγάλη τάρτα γεμιστή με μπατούδο (μίγμα τριών τοπικών τυριών, αβγών, ανθόνερου και κανέλας). Πληθωρική σε γεύση και πεντανόστιμη, θα την βρείτε παντού στο νησί. Η παραδοσιακή κουζίνα του νησιού ισορροπεί ανάμεσα σε γεύσεις θαλασσινές και γήινες, μοναδικές μέσα στην απλότητά τους. Δοκιμάστε καλαμάρια γεμιστά (με ρύζι, σταφίδες και κουκουνάρι), χταπόδι στιφάδο, ψάρια μαρινάτα (με σκόρδο και δεντρολίβανο), μπιφτέκι μπακαλιάρου και καλαμαριού, χοιρινό κρασάτο, κατσικάκι λεμονάτο, κουνέλι γεμιστό, αλλά και το γιορτινό κατσικάκι καπαμά με κανελένια σάλτσα ντομάτας και χοντρό μακαρόνι ή με τηγανητές πατάτες και ξερή μυζήθρα. Οι λάτρεις της χορτοφαγίας θα ενθουσιαστούν με τα «στιφοράδικα» (σταμναγκάθι Πάτμου), τα κρίταμα, τις γεμιστές πιπεριές, τις φούντες (κολοκυθοανθοί με γέμιση ρυζιού και φέτας) και τις μελιτζάνες με ρεβύθια στην γάστρα.

Η πατμιακή ζαχαροπλαστική φημίζεται για τα αχλαδάκια (είδος αμυγδαλωτού), τους σβίγγους (αφράτους λουκουμάδες με μέλι και κανέλα) και φυσικά τα δημοφιλή τηγανητά ή φουρνιστά πουγκιά (φωλιές ζύμης γεμιστές με «μαζούνι», μίγμα από μέλι, αμύγδαλο, καρύδι και μοσχοκάρυδο). Ξεχωριστή θέση στην τοπική γαστρονομία έχουν το ανθόνερο (άρτυμα από άνθη νερατζιάς), το σχοινόψωμο και η σχινόπιτα (από αρωματικό καρπό σχοίνου, με κανέλα, ζάχαρη) και το δασόγαλο (ρόφημα αμυγδάλου με ανθόνερο). Οι οινόφιλοι, μην χάσετε την ευκαιρία να δοκιμάσετε την κόκκινη γηγενή ποικιλία Μαυροθήρικο σε κάποιο από τα ωραία wine bars του νησιού.

Ξεχωριστή θέση έχει το Πάσχα στο νησί της Πάτμου. Το τελετουργικό της Μεγάλης Εβδομάδας περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, την τελετή του Νιπτήρος (Μ. Πέμπτη) στην Χώρα, μια βυζαντινή παράδοση του 4^ου αιώνα που ακολουθείται ευλαβικά μόνο στην Πάτμο και τα Ιεροσόλυμα. Την Κυριακή του Πάσχα, μετά την δεύτερη Ανάσταση, ντόπιοι και επισκέπτες συναντιούνται στην πλατεία της Σκάλας για το πασχαλιάτικο τραπέζι. Υπάρχουν γιορτινά εδέσματα, αυγά, πατινιώτικες τυρόπιτες και κρασί για όλους ενώ νέοι και νέες με παραδοσιακές φορεσιές παρουσιάζουν παραδοσιακούς χορούς του νησιού.

Η σύγχρονη πολιτιστική δημιουργία έχει χαρίσει στην Πάτμο κορυφαίους καλλιτεχνικούς θεσμούς. Το Φεστιβάλ Θρησκευτικής Μουσικής Πάτμου (τέλη Αυγούστου), ένα από τα πιο εμβληματικά φεστιβάλ βυζαντινής και κλασικής μουσικής στον κόσμο, υπόσχεται μια σπάνια πνευματική εμπειρία στο υπαίθριο αμφιθέατρο του Ιερού Σπηλαίου της Αποκάλυψης. Στον ίδιο χώρο φιλοξενείται τον Σεπτέμβρη το Φεστιβάλ Παραδοσιακού Χορού και Μουσικής. Ο Ιούνιος είναι ο μήνας του Φεστιβάλ Γεύσης και Παράδοσης, ένα ταξίδι γευσιγνωσίας στην γαστρονομική κουλτούρα του Αιγαίου. Τον Ιούλιο, οι σινεφίλ δίνουν ραντεβού στο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου Πάτμου, μια εβδομάδα ποιοτικών προβολών, σεμιναρίων, εκθέσεων και workshops, με σημαντικούς Έλληνες και ξένους δημιουργούς.

Περπατήσετε την διαδρομή που ενώνει την Χώρα με τους μαγευτικούς Κήπους, τον υπέροχο παραθαλάσσιο κάμπο της Πάτμου για μια αξέχαστη περιήγηση ανάμεσα σε πορτοκαλιές, λεμονιές, χαρουπιές, αμπέλια και δεκάδες πηγάδια.