Σύρος:
Η αρχόντισσα του Αιγαίου

Αγκυροβολημένη στην καρδιά του Αιγαίου, η αρχοντική πρωτεύουσα των Κυκλάδων αποτελεί το μεγαλύτερο (σε πληθυσμό) νησί και το διοικητικό κέντρο του κυκλαδικού αρχιπελάγους. Κοιτίδα του πρωτοκυκλαδικού πολιτισμού, όπως φανερώνει ο αρχαιολογικός χώρος της προϊστορικής ακρόπολης της Χαλανδριανής (3^η χιλιετία π.Χ.) αλλά και λίκνο της πρώτης ελληνικής αστικής τάξης του 19^ου αιώνα, η ξακουστή «Syra» των ευρωπαϊκών χαρτών, δημιούργησε μέσα στους αιώνες μια ξεχωριστή ταυτότητα.

Εδώ συνυπάρχουν αρμονικά η Ορθόδοξη και Καθολική παράδοση, η έμφυτη αστική ευγένεια και η λαϊκή αρχοντιά, η μικρασιατική και η ενετική κουλτούρα, η κυκλαδίτικη και η νεοκλασική αρχιτεκτονική, η αριστοκρατική αύρα και ο κοσμοπολίτικος χαρακτήρας που την ανέδειξαν στο πρώτο βιομηχανικό, ναυτιλιακό και πολιτιστικό κέντρο της Νεότερης Ελλάδας.

Η αίγλη της πλούσιας κοινωνικής και πνευματικής ζωής του νησιού ακτινοβολεί μέχρι σήμερα στα μεγαλοπρεπή κτίρια και τις σημαντικές στέγες πολιτισμού, απηχώντας τον θαυμασμό του Γάλλου ρομαντικού ποιητή Θεόφιλου Γκωτιέ (1852), μπροστά στην «πρωτεύουσα την κομψότητας και της αρχοντιάς».

Περιηγηθείτε στην Ερμούπολη, την πρωτεύουσα του νησιού, αντιπροσωπευτικό δείγμα της νεοκλασικής αρχιτεκτονικής του 19^ου αιώνα. Η καρδιά της πόλης χτυπά στην μαρμαρόστρωτη πλατεία Μιαούλη με το επιβλητικό κτίριο του Δημαρχείου, έργο του Γερμανού αρχιτέκτονα Τσίλερ. Λίγο πιο πάνω βρίσκεται το μεγαλειώδες θέατρο Απόλλων, η πρώτη ελληνική σκηνή όπερας (1864) που σχεδιάστηκε στα πρότυπα των ιταλικών λυρικών θεάτρων. Στα διάσημα Βαπόρια, την παλιά εφοπλιστική συνοικία με τις νεοκλασικές επαύλεις, τους φοίνικες και τις υπέροχες βεράντες, φιλοξενούνταν κάποτε βεγγέρες και δεξιώσεις. Στο κέντρο της δεσπόζει μέχρι σήμερα ο Καθεδρικός Ναός του Αγίου Νικολάου (1850), με τον επιβλητικό γαλάζιο τρούλο του να υψώνεται πάνω από τη θάλασσα. Μη χάσετε την ευκαιρία να επισκεφτείτε το Βιομηχανικό Μουσείο της Σύρου για ένα βιωματικό ταξίδι στην βιομηχανική κληρονομιά του “Μάντσεστερ της Ελλάδας”.

Μόλις 870 σκαλοπάτια πάνω από την Ερμούπολη βρίσκεται η μεσαιωνική καστροπολιτεία της Άνω Σύρας (13^ος αι.), ένα κόσμημα κυκλαδικής αρχιτεκτονικής από στοές, υπόστεγα περάσματα, ασβεστωμένα σπίτια με πολύχρωμες πόρτες και κουκλίστικα μαγαζάκια χειροτεχνίας, ένα μπαλκόνι με απαράμιλλη πανοραμική θέα στην Ερμούπολη, το λιμάνι και το Νεώριο το ιστορικό ναυπηγείο του νησιού. Στην κορυφή του οικισμού κυριαρχεί η εκκλησία του Σαν Τζώρτζη, η εμβληματική μητρόπολη των Καθολικών. Στεγασμένο σε ένα διώροφο παραδοσιακό σπίτι, το μικρό Μουσείο Μάρκου Βαμβακάρη, τιμά τη μνήμη του Συριανού «Πατριάρχη του Ρεμπέτικου» μέσα από μια συγκινητική έκθεση με προσωπικά αντικείμενα, φωτογραφίες και σπάνια χειρόγραφα.

Αφήνοντας την Ερμούπολη και την Άνω Σύρο, όλοι οι δρόμοι οδηγούν στα αριστοκρατικά θέρετρα της Ντελαγκράτσια (Ποσειδωνία) με τις νεοκλασικές εξοχικές επαύλεις του 19^ου αιώνα, με τους πυργίσκους και τους φροντισμένους κήπους. Προηγουμένως, περάστε από το καταπράσινο Επισκοπειό για να θαυμάσετε το θρυλικό “στοιχειωμένο” Κόκκινο Σπίτι, πηγή έμπνευσης για το μυθιστόρημα “Η Μεγάλη Χίμαιρα” του Καραγάτση.

Οι λάτρεις των off road διαδρομών αξίζει να ακολουθήσουν το μονοπάτι που ανεβαίνει στην προϊστορική ακρόπολη της Χαλανδριανής (3η χιλιετία π.Χ.) μέσα από μια ορεινή διαδρομή που κόβει την ανάσα χάρη στην απέραντη θέα στο Αιγαίο.

Η δαντελωτή ακτογραμμή της Σύρου κρύβει ειδυλλιακά σκηνικά απέραντης φυσικής ομορφιάς με παραλίες για κάθε τύπο ταξιδιώτη. Ο κοσμοπολίτικος Γαλησσάς αποτελεί δημοφιλή προορισμό για όσους θέλουν να συνδυάσουν χαλάρωση στην χρυσαφένια άμμο και θαλάσσια σπορ. Η πολυσύχναστη Βάρη αποτελεί μαγνήτη για οικογένειες με μικρά παιδιά, χάρη στην τεράστια αμμουδιά και τις αθλητικές υποδομές (γήπεδο beach volley) ενώ το γραφικό Κίνι με την μαγευτική θέα στο ηλιοβασίλεμα προσελκύει κυρίως ζευγάρια με ρομαντική διάθεση. Όσοι αναζητούν κοσμική ατμόσφαιρα κατευθύνονται στο εξωτικό Δελφίνι με την υπέροχη βοτσαλωτή παραλία και τα πολυσύχναστα beach bars ή στις Αγκαθωπές για βουτιές σε τυρκουάζ νερά πισίνας με θέα στα νησάκια Στρογγυλό και Σχοινονήσι.

Οι λάτρεις της πεζοπορίας που ακολουθούν κάποιο από τα φανταστικά περιπατητικά μονοπάτια της Απάνω Μεριάς (το βόρειο ορεινό τμήμα του νησιού), ανακαλύπτουν μερικές από τις ωραιότερες παρθένες παραλίες του Αιγαίου. Ανάμεσά τους, η καταπράσινη Γριά Σπηλιά και τα περίφημα Γράμματα, αγαπημένο απάγκιο ναυτικών από τους ρωμαϊκούς – βυζαντινούς χρόνους, όπως φανερώνουν οι επιγραφές που διακρίνονται στα βράχια.

Η συριανή γαστρονομία αποτελεί ένα εκλεπτυσμένο πάντρεμα ελληνικών παραδόσεων, γεύσεων από την Μικρά Ασία, ενετικών επιρροών και εκλεκτών τοπικών εδεσμάτων. Η Σύρος είναι διάσημη για τα λουκούμια της και τις περίφημες χαλβαδόπιτες, συνταγές που έφεραν από την Πόλη οι Χιώτες μετανάστες στο νησί. Εξίσου διάσημο είναι το σκληρό τυρί ΠΟΠ Σαν Μιχάλη, το οποίο παράγεται στο ομώνυμο ορεινό χωριό.

Τα συριανά λουκάνικα από χοιρινό κρέας και μάραθο ή σκόρδο (σκορδολουκάνικα), η συριανή λούζα, οι παστελαριές (γλυκό από αποξηραμένα σύκα με σουσάμι, κανέλα και καρύδια) που συνοδεύουν ιδανικά ένα σφηνάκι ντόπιου τσίπουρου, ο μάραθος που μεταμορφώνεται σε εξαιρετική μαραθόπιτα, η ντόπια κάπαρη που αποθεώνεται στην καπαροσαλάτα, οι λιαστές ντομάτεςπου απολαμβάνονται τηγανητές με κουρκούτι, είναι μερικά από τα εκλεκτά τοπικά προϊόντα που αξίζει να δοκιμάσει ή να προμηθευτεί κάθε επισκέπτης στο νησί.

Στις σπεσιαλιτέ της συριανής κουζίνας, συγκαταλέγονται πιάτα θαλασσινών όπως χταποδοκεφτέδες, αετόπιτα (πίτα με ψάρι και λαχανικά), αθερινόπιτα (αθερίνα τηγανητή με κρεμμύδια ή με αβγά) καθώς πιάτα από εκλεκτό ντόπιο κρέας, όπως χοιρινό με κυδώνια ή με λάχανο, σίσυρα, κοκκινιστό φλινγκούνι (συκωταριά), αμπελοκορφάδες γιαχνί, λαχανοντολμάδες με σταφίδες, καράβολα κοκκινιστά (σαλιγκάρια με σάλτσα ντομάτας και φασκόμηλο).

Η Σύρος παράγει εξαιρετικά κρασιά από ξεχωριστές κυκλαδίτικες ποικιλίες και όχι μόνο, την χειροποίητη μπύρα Syra αλλά και θαυμάσια αποστάγματα από τοπικά φρούτα όπως σύκα και φραγκόσυκα.

Η μακραίωνη ιστορία της Σύρου αντανακλάται στις παραδόσεις και τα έθιμα του νησιού που γοητεύουν τους επισκέπτες. Το συριανό Πάσχα αποτελεί μια μοναδική εμπειρία ζωής καθώς είναι ένα από λίγα μέρη στον κόσμο που Ορθόδοξοι και Καθολικοί γιορτάζουν ταυτόχρονα. Το αποκορύφωμα είναι η περιφορά των ορθόδοξων και καθολικών επιταφίων στα σοκάκια της Ερμούπολης και η τελική τους συνάντηση στην πλατεία Μιαούλη. Ο Δεκαπενταύγουστος γιορτάζεται στο Κίνι με την αναβίωση των “φωταρίδων”, όπου οι προσόψεις των σπιτιών στολίζονται με αναμμένα φανάρια από τσίγκινα τενεκεδάκια ενώ τα παιδιά αναλαμβάνουν να φωταγωγήσουν τα γύρω πεζούλια και την παραλία. Το πανηγύρι του Αγίου Πέτρου (29 Ιουνίου) προσφέρει το μαγευτικό θέαμα της εν πλω περιφοράς της εικόνας του, συνοδεία στολισμένων πλεούμενων, και γλέντι μέχρι πρωίας με προσφορά κακαβιάς, παέλιας και κρασιού στον κόσμο. Εξίσου διάσημο με το Πάσχα είναι το Καρναβάλι της Σύρου με παρέλαση αρμάτων και πανάρχαια σατιρικά έθιμα ενώ στην σύγχρονη εποχή.

Μια επίσκεψη στην εκκλησία της Κοίμησης της Θεοτόκου στην Ερμούπολη για να θαυμάσετε την ομώνυμη αγιογραφία που φιλοτέχνησε σε νεαρή ηλικία (1562-64) ο σπουδαίος ζωγράφος της Αναγέννησης, Δομήνικος Θεοτοκόπουλος, κατά κόσμον El Greco. Πρόκειται για ένα αριστούργημα βυζαντινής τεχνοτροπίας της κρητικής αναγεννησιακής σχολής και ιταλικού μανιερισμού που, σύμφωνα με τον θρύλο, μεταφέρθηκε στη Σύρο από Ψαριανούς πρόσφυγες κατά την Ελληνική Επανάσταση.