Κύθνος:
Το γοητευτικό μυστικό των Κυκλάδων

Μόλις δύο ώρες μακριά από το λιμάνι του Λαυρίου, η Κύθνος είναι ένας ανερχόμενος τουριστικός προορισμός που προσφέρει στον επισκέπτη της ένα πλήρες κυκλαδίτικο πακέτο απόλαυσης.

Οι γυμνοί άνυδροι λόφοι της στέκονται επιβλητικά πάνω από μια δαντελωτή ακτογραμμή, με δεκάδες ονειρικούς ορμίσκους και μαγευτικές παραλίες. Κέντρο ιαματικού τουρισμού, διαθέτει τόσες θερμές πηγές, που η πρώτη της ονομασία ήταν «Θερμιά».

Τα μοναδικά μνημεία λαϊκού πολιτισμού της, που μαρτυρούν τον ιδιαίτερο χαρακτήρα και την πλούσια πολιτιστική κληρονομιά του νησιού, περιλαμβάνουν 359 ολόλευκα γραφικά ξωκλήσια, σπαρμένα σε διάφορα σημεία της ενδοχώρας. Οι λάτρεις της παραδοσιακής νησιωτικής γαστρονομίας θα βρουν στην Κύθνο ξεχωριστές γεύσεις, ενώ οι οπαδοί των εναλλακτικών διακοπών θα απολαύσουν τη λιτότητα και την αυθεντικότητα της καθημερινής κυκλαδίτικης ζωής, που προσφέρεται απλόχερα στα γραφικά χωριά της.

Ξεκινήστε τη βόλτα σας στο νησί στα γραφικά καλντερίμια της Χώρας (Μεσαριά). Ανακαλύψτε τον γοητευτικό αιγαιοπελαγίτικο οικισμό που στέκεται από τον 17ο αιώνα, τις θολωτές διαδρομές του, τα ολόλευκα σπιτάκια του και τους παραδοσιακούς ανεμόμυλους στην κορυφή του.

Μην παραλείψετε να επισκεφτείτε το Αρχαιολογικό Μουσείο που εγκαινιάστηκε πρόσφατα (2023) και στεγάζεται σε ένα νεοκλασικό κτήριο στη Χώρα. Τα εκθέματά του αφορούν ευρήματα από ανασκαφές σε σημαντικές θέσεις της Κύθνου, όπως το Βρυόκαστρο και ο Μεσολιθικός οικισμός Μαρουλάς, που μαρτυρούν την πλούσια ιστορία του νησιού από τους προϊστορικούς έως και τους μεταβυζαντινούς χρόνους.

Μια περιήγηση στην ορεινή Δρυοπίδα, θα σας αποκαλύψει έναν πανέμορφο παραδοσιακό οικισμό που παντρεύει μοναδικά την κυκλαδίτικη αρχιτεκτονική με τις κεραμοσκεπείς στέγες. Εξερευνήστε τα δεκάδες μικρά εκκλησάκια που κοσμούν της γειτονιές του Γαλατά και της Πέρα Ρούγας και κάντε μια στάση στην κεντρική πλατεία για ν’ απολαύσετε έναν παραδοσιακό καφέ.

Όσο είστε στη Δρυοπίδα μπείτε στο Λαογραφικό Μουσείο που θυμίζει παραδοσιακό θερμιώτικο σπίτι. Στη συλλογή του θα θαυμάσετε τοπικές φορεσιές, υφαντά, ιστορικές γκραβούρες, εργαλεία για αγροτική χρήση και άλλα καθημερινά αντικείμενα από την πλούσια ιστορία του νησιού.

Μη χάσετε τις φημισμένες ιαματικές πηγές των Λουτρών, το πρώτο κέντρο υδροθεραπείας του νεόκοπου μετεπαναστατικού ελληνικού κράτους. Οι πηγές εγκαινιάστηκαν το 1857 και έκτοτε προσφέρουν σωματική χαλάρωση και ευεξία στους επισκέπτες τους.

Ανάμεσα στα θρησκευτικά μνημεία του νησιού που αποτελούν πόλο έλξης για τους επισκέπτες, ξεχωρίζει το Μοναστήρι της Παναγίας Κανάλας, η παλαιότερη μονή της Κύθνου, καθώς και πολιούχος της.

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει επίσης το ιστορικό μοναστήρι της Παναγίας του Νίκους, λίγο έξω από τη Χώρα που κρύβει έναν μοναδικό θρύλο. Σύμφωνα με την παράδοση, η θαυματουργή εικόνα της Θεοτόκου της Νικοποιού μεταφέρθηκε εκεί μετά την Άλωση της Πόλης, πριν κλαπεί από τους Βενετούς κατακτητές του νησιού. Σήμερα, η εικόνα βρίσκεται στην εκκλησία του Αγίου Μάρκου στη Βενετία.

Τέλος, μην παραλείψετε ν’ ανεβείτε στο θρυλικό Κάστρο της Ωριάς, πρωτεύουσας της Κύθνου επί Ενετοκρατίας. Εδώ θα βρείτε και τις δύο (από τις κάποτε 100 τον αριθμό) ιστορικές εκκλησίες της Αγίας Τριάδας και της Αγίας Ελεούσας και θ’ απολαύσετε πανοραμική θέα στο Αιγαίο

Ένας περίπλους της Κύθνου αποκαλύπτει τις κρυμμένες ομορφιές της δαντελωτής ακτογραμμής της, με μαγευτικά τοπία, παρθένες παραλίες και γαλάζια νερά.

Η εντυπωσιακή Κολώνα, μια λωρίδα άμμου που ενώνει τη στεριά της Κύθνου με το νησάκι του Αγίου Λουκά, είναι η πιο πολύ-φωτογραφημένη παραλία του νησιού. Χωρίζει τη θάλασσα στα δύο και προσφέρει δύο αντικριστές αμμουδιές με καταγάλανα νερά. Την προσεγγίζετε με σκάφος δια θαλάσσης, ή με αυτοκίνητο μέσω χωματόδρομου.

Η Απόκρουση είναι από τις μεγαλύτερες αμμουδερές παραλίες του νησιού, ο Άγιος Σώστης είναι η πιο απάνεμη, στα βόρεια της Κύθνου, ο Άγιος Δημήτριος είναι η νοτιότερη, με χοντρή άμμο και η διάσημη Γαϊδουρόμαντρα στα νοτιοανατολικά, διαθέτει λεπτή άμμο, είναι σχετικά απομονωμένη και έχει δυσκολία πρόσβασης, μέσω χωματόδρομου και σκαλιών. Η Επισκοπή κοντά στο λιμάνι, έχει εύκολη πρόσβαση και διαθέτει beach bar, ενώ στις παραλίες της Κανάλας, των Λουτρών και του Άγιου Στεφάνου θα συνδυάσετε κολύμπι με φαγητό σε παραδοσιακές ταβέρνες.

Η κυθνιώτικη γαστρονομία βασίζεται, όπως είναι φυσικό, στα θαλασσινά. Ένα ιδιαίτερο πιάτο του νησιού είναι τα ψάρια Σαβόρο, που τηγανίζονται μαριναρισμένα με ξινή σάλτσα. Άλλες τοπικές λιχουδιές είναι το παραδοσιακό κυκλαδίτικο σφουγγάτο, που είναι τυροκροκέτες από τοπικό τριμμένο τυρί, η γνωστή στραπατσάδα, ομελέτα με αυγά, κολοκύθι και σύγκλινο, η σκεπαστή σπανακοτυρόπιτα, γνωστή ως «καλόπι», που περιλαμβάνει και ρύζι, και η θερμιώτικη τυρόπιτα, που ονομάζεται «πιταρό».

Για κολατσιό προτείνονται τα τοπικά παξιμάδια, που οι ντόπιοι τα ονομάζουν «κριθαρένιες κουλούρες» και περιέχουν κοπανιστή, ρίγανη και ντομάτα. Φυσικά, δεν λείπει το τοπικό κόκκινο θερμιώτικο κρασί, ενώ οι γλυκιές τοπικές λιχουδιές περιλαμβάνουν το παστέλι, τα παραδοσιακά αμυγδαλωτά και ένα εξαιρετικό θυμαρίσιο μέλι.

Ξεχωριστό χρώμα έχει το νησί την περίοδο των αποκριών. Οι εκδηλώσεις ξεκινούν από την Τσικνοπέμπτη στη Δρυοπίδα, με τους νέους να χορεύουν μπάλο, φορώντας παραδοσιακές φορεσιές. Την Κυριακή της Αποκριάς η Χώρα «υποδέχεται» τον βασιλιά καρνάβαλο "Λαζάνη". Τη Δευτέρα του Πάσχα αναβιώνει το δρώμενο της Κούνιας. Στην κεντρική πλατεία της Χώρας στήνεται μια μεγάλη κούνια στην οποία, όποια ζευγάρια ανεβαίνουν, δεσμεύονται για τον γάμο τους. Η γιορτή ολοκληρώνεται με κεράσματα και παραδοσιακούς χορούς. Πολλά είναι και τα πανηγύρια του νησιού με σημαντικότερα αυτά που γίνονται προς τιμήν της Παναγίας τον Δεκαπενταύγουστο (Παναγία Νίκους, Παναγία Στρατολάτισσα, Παναγία Κανάλα) και στις 8 Σεπτεμβρίου στην Παναγία την Φλαμπουριανή.

Kάνετε μια επίσκεψη στο σπήλαιο Καταφύκι που βρίσκεται στη Δρυοπίδα, ένα καταπληκτικό γεωλογικό μνημείο που υπήρξε παλιό ορυχείο και καταφύγιο στη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Στους εντυπωσιακούς βραχώδεις σχηματισμούς και κάτω από τους μαγευτικούς σταλακτίτες του, οι κάτοικοι του νησιού μαζεύονταν παλιά για να γιορτάσουν την Ανάσταση.